Tutuklamanın hukuka aykırı veya haksız olmadı durumunda tazminat ödenmesi bir insan hakkı olarak AY 19/9’da (AİHS 5/5’te) düzenlenmiştir. CMK 141-144’te koruma tedbirleri nedeniyle tazminat hükümlerine yer verilmiştir. Tutuklama nedeni ile tazminat istenmesi, tutuklamanın hukuka aykırı veya haksız olması sebeplerine dayanabilir. Buna göre; Kanunlarda belirtilen koşullar dışında tutuklanan veya tutukluluğunun devamına…
Tutuklama Hakkında Merak Edilen Sorular ve Cevapları
Tutuklama kararının denetimi nasıl yapılmaktadır? Tutuklama kararına karşı başvuru yolu nedir? Denetim hangi süre aralığında gerçekleştirilmektedir? Tutuklunun denetim yoluna başvurmasında süre ve veya sayı sınırlaması mevcut mudur? Tutuklama kararının denetimi bir insan hakkı olarak AY 19/8’de ve AİHS 5/4’te düzenlenmiştir. CMK’ya göre de soruşturma ve kovuşturma evresinde verilen tutuklama ve…
Tutuklama süreleri dolduğunda kişiye uygulanan alternatif tedbirlere uyulmaması durumunda kişi yeniden tutuklanabilir mi?
Tutukluluk süreleri dolduğunda alternatif tedbir olarak adli kontrol uygulanabilir (CMK 109/7). Kişinin adli kontrol tedbirinin gereklerini isteyerek yerine getirmemesi halinde hapis cezasının süresi ne olursa olsun hemen tutuklamaya karar verilebileceği öngörülmüştür (CMK112). Maddede “tutuklama kararı verilebilir“ denilerek tutuklamanın zorunlu olmadığı anlaşılmaktadır. Bu hüküm iki açıdan tutuklamaya ilişkin yasak ve sınırlamalarla…
Hükmün kesinleşmesine kadar geçen sürede tutuklama mümkün müdür?
Tutuklamada azami süreleri düzenleyen CMK’nun 102. maddesi bu tür bir ayırım yapmamaktadır. Düzenleme mahkemelerin görev alanlarına göre suçlar için azami tutukluluk sürelerini belirlemiş ve bu süreden daha uzun süre kişilerin tutuklu kalmasına izin vermemiştir. Ancak Yargıtay, ilk derece mahkemesinde hüküm verildikten sonra,artık tutuklama süresinin işlemeyeceği kabul ederek bir gün kişinin…
Tutuklama yargılamasında müdafi hazır olmak zorunda mıdır?
Şüpheli veya sanık soruşturma ve kovuşturmanın her aşamasında bir veya birden fazla müdafinin yardımından yararlanma hakkına sahip olup müdafiinin ifade ve sorgu sırasında hazır bulunma yetkisi vardır.(CMK 149). CMK 150 uyarınca İstem üzerine ve bazı hallerde istemem aranmaksızın şüpheli veya sanığa müdafi görevlendirilecektir. Tutuklamaya özgü olarak da CMK 101/3. maddesinde…
Kişinin yokluğunda (gıyabi) tutuklama mümkün mü?
CMK bir istisna dışında yoklukta tutuklamaya imkân vermemiştir. CMK’nun tutuklama kararı başlıklı 101. maddesi tutuklama yargılamasında şüpheli veya sanığın hazır bulunması gerektiğini ifade etmiştir. Buna ek olarak CMK’nun yakalama emrini düzenleyen 98. maddesinin birinci fıkrasının son cümlesinde. “Ayrıca tutuklama isteminin reddi kararına itiraz halinde, itiraz mercii tarafından da yakalama emri…
Yargı kararlarında tutuklamalar gerekli ve ölçülü müdür?
Tutuklama tedbirinin amacı şüpheli veya sanığın hürriyetinin kısıtlanması suretiyle kaçmasının ve delilleri karartmasının önüne geçilerek ceza muhakemesinin yapılmasının ve muhtemel mahkûmiyet hükmünün infazının sağlanması şeklinde ifade edilebilir. Ancak uygulamalarda farklı amaçlar tutuklamada rol oynayabilmek de dolayısıyla tutuklamanın gerekli ve ölçülü olmadığı durumlar ortaya çıkabilmektedir. Gereksiz ve ölçüsüz tutuklama bakımından öne…
Yargı kararlarında tutuklama kararının gerekçelendirilmesi nasıl yapılmaktadır?
Tutuklama kararlarının gerekçeli olması zorunluluğu, genel olarak hâkim ve mahkeme kararlarının gerekçeli olması gerektiğini öngören AY’nın 141/3 CMK’nun 34. Maddelerine dayanmaktadır. Mülga CMK’ndan farklı olarak kanun koyucu tutuklama kararlarında gerekçenin ne şekilde olacağını CMK’nun 101. maddesinde ayrıntıları ile açıklamaktadır. Bu bağlamda kuvvetli suç şüphesini, tutuklama nedenlerinin varlığını, tutuklama tedbirinin ölçülü…
Tutuklama tedbiri uygulanan kişilere sahip oldukları haklarının açıklanması noktasında yetkililerin hükümlülükleri nelerdir? Hangi andan itibaren bu yükümlülükler gündeme gelecektir?
Hakkında tutuklama kararı verilecek kişiler bakımından isnadı ev sahip oldukları hakları öğrenme hakkı CMK’nun yakalama, ifade ve sorgu hükümleri bir arada değerlendirilerek izah edilmelidir. Zira çoğunlukla tutuklama koruma tedbiri, bahsi geçen diğer müesseselerle birlikte veya ardılı olarak uygulanmaktadır. Yakalama koruma tedbiri düzenleyen CMK’nun 90/4. maddesinde yakalama sonrasında kolluk görevlilerine kişinin…